Noktalama işaretleri, düşünce ve duyguları daha açık ve net bir şekilde ifade etmek, anlama ve okumayı daha kolay hale getirmek, cümlenin yapısını ve duraklamaları belirlemek, vurgu ve tonlamalara dikkat etmek için kullanılır. Noktalama işaretleri dil bilgisi konusunda son derece önemlidir. Bu nedenle, noktalama işaretleri neredeyse birinci sınıftan itibaren öğretilmeye başlanır. Çünkü noktalama işaretleri cümleler ve ileride yazacağımız kompozisyonlar, paragraflar ve şiirler için oldukça önemlidir.
Noktalama İşaretleri Nelerdir?
Nokta - Nokta, noktalama işaretlerinin başında gelir.
- Nokta, cümle sonlarında kullanılır.
- ". " şeklinde gösterilir.
- Nokta, bazı kısaltmaların sonunda da kullanılır.
- Sayılardan sonra sıra bildirmek amacıyla nokta kullanılır.
- Bir yazının maddelerini gösteren rakam ya da harften sonra nokta kullanılır.
- Tarihleri yazarken gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için nokta kullanılır.
Virgül - ", " şeklinde gösterilir.
- Birbiri ardına sıralanan eş görevli kelime ve kelime grupları arasında kullanılır.
- Sıralı olan cümle gruplarını birbirinden ayırmak için kullanılır.
- Cümlede özel olarak vurgulanmak istenen ögelerden sonra kullanılır.
- Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan özneyi belirtmek için kullanılır.
- Cümle içerisinde ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için virgül kullanılır.
- Anlama güç kazandırmak için tekrar eden kelimeler arasına koyulur.
- Tırnak içerisinde yer almayan aktarma cümlelerinden sonra kullanılır.
- Konuşma çizgisinden önce yer alır.
- Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul, teşvik bildiren hayır, yok, evet, tamam, olur, hayhay, baş üstüne, öyle, haydi, elbette gibi kelimelerden sonra konur.
- Virgülün diğer bir kullanımı bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime veya kelime gruplarıyla yapı ve anlam bakımından bağlantısı olmadığını göstermek ve anlam karışıklığını önlemektir.
- Hitap için kullanılan kelimelerden sonra virgül kullanılır.
Noktalı Virgül - "; " şeklinde gösterilir.
- Cümle içerisinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak amacıyla kullanılır.
- Öğeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır.
İki Nokta - ": " şeklinde gösterilir.
- Kendisinden sonra örnek verilecek olan cümlenin sonunda yer alır.
- Kendisinden sonra açıklama yapılacak olan cümlenin sonunda iki nokta kullanılır.
- Edebi eserlerdeki karşılıklı konuşmalarda konuşan kişinin adından hemen sonra iki nokta kullanılır.
- Tırnak içerisinde yer alan alıntı cümlelerinden önce kullanılan bir noktalama işaretidir.
Üç Nokta - "... " şeklinde gösterilir.
- Üç nokta genelde tamamlanmamış cümlelerin sonunda kullanılır.
- Kaba sayıldığı için veya bir başka nedenden dolayı açıklanmak istenmeyen kelime ya da bölümlerin yerine kullanılır.
- Alıntılarda; başta, ortada, sonda alınmayan kelime ve bölümlerin yerine kullanılır.
- Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasına bırakıldığını göstermek veya ifadeyi daha güçlü hale getirmek için kullanılır.
Soru İşareti - "? " şeklinde gösterilir.
- Soru bildiren cümle ya da sözlerin sonunda yer alır.
- Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. Durumlar için kullanılır.
Ünlem İşareti - "! " şeklinde gösterilir.
- Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşırma gibi duyguları ifade eden cümlelerin sonunda ünlem işareti kullanılır.
- Seslenmek, hitap etme ve uyarı cümlelerinde de cümlenin sonunda ünlem yer alır.
- Alay etme, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözlerde o kelimeden hemen sonra ünlem yay ayraç içerisinde kullanılır.
Kısa Çizgi - "- " şeklinde gösterilir.
- Satıra sığmayan kelimeler parçalarken satır sonuna konur.
- Ara sözleri ve ara cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır.
- Heceleri ayırmak, fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır.
- Eklerin başında yer alır.
- Başlangıç ve bitiş tarihleri arasında kullanılır.
Uzun Çizgi - Uzun çizgi, konuşma çizgisi olarak kullanılır.
Eğik Çizgi - "/ " şeklinde gösterilir.
- Mısralar yan yana yazılması gerektiği zaman kullanılır.
- Adres yazılarında numaralar ile semt ve şehir arasında kullanılır.
- Tarih yazarken gün, ay ve yıl arasında yer alır.
- Dil bilgisinde eklerin farklı biçimlerini göstermek için kullanılır.
Tırnak İşareti (" ") - Bir kişiden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içerisinde yer alır.
- Özel olarak belirtilmek istenen cümleler ya da sözler tırnak içinde verilir.
- Yazı başlıkları ve hitap adları tırnak içine alınır.
Ayraç İşareti - "( )" şeklinde gösterilir.
- Cümlenin yapısıyla doğrudan ilgili olmayan açıklamalar için kullanılır.
- Eş anlamlı sözcükler ayraç içerisinde yer alır.
- Bir sözcük ya da cümleden sonra yapılan açıklamalar ayraç içinde verilir.
- Başlangıç ve bitiş tarihleri ayraç içinde verilir.
Kesme İşareti - " ' " şeklinde gösterilir.
- Özel adlara gelen çekim eklerini ayırmak için kullanılır.
- Kısaltmalara gelen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır.
- Sayılara, tarihlere ve saatlere gelen ekleri ayırmak için kullanılır.
- Bir sözcükte ünlü harfin düştüğünü göstermek üzere kullanılır.
- Anlam karışıklığını önlemek amacıyla kullanılır.
|
İshak
12 Temmuz 2024 CumaNoktalama işaretleri cümleler ve ileride yazacağımız kompozisyonlar, paragraflar ve şiirler için oldukça önemli midir?
Cevap yazAdmin
12 Temmuz 2024 CumaMerhaba İshak,
Evet, noktalama işaretleri yazılı ifadelerin anlaşılabilirliği ve akıcılığı için çok önemlidir. Doğru kullanılan noktalama işaretleri, cümlelerin anlamını netleştirir ve okuyucunun metni daha kolay anlamasını sağlar. Kompozisyonlar, paragraflar ve şiirler yazarken noktalama işaretlerine dikkat etmek, yazının kalitesini ve etkisini artırır. Bu nedenle, yazılı anlatımı geliştirmek isteyen herkesin noktalama işaretlerine özen göstermesi gerekmektedir.