Ek Fiil Konu Anlatımı ve İçeriği

Ek Fiil Konu Anlatımı

Ek fiil, isim ve isim soylu kelimelerin yüklem olarak kullanılabilmesini sağlayan eklerdir. Eklendiği çekimli fiilleri birleşik zamanlı fiil yapar. Ek fiiller, mastar ekleri aldığında bir anlam ifade etmezler. Ek fiilin mastar eki 'i (mek)'tir. Ancak konuşurken ve yazarken 'i' genellikle düşer. Ek fiillerin iki temel görevi vardır:

İsim ve isim soylu kelimeleri yüklem haline getirmek.
Basit zamanlı fiillere gelerek onları birleşik zamanlı bir fiil haline getirmek.

1. İsim Cümlelerinde Ek Fiil

İsim ve isim soylu sözcükleri zamir, sıfat, zarf, edat durumuna getirir, yargı bildirir ve yüklem yapar. İsim kökenli kelimelerin yüklem halinde oldukları cümlelere isim cümleleri adı verilir. İsim cümlelerinde ek fiilin dört farklı çekimi bulunmaktadır:

Ek Fiilin Görülen Geçmiş Zamanı: Bahsedilen durumu bilme, görme ve durum yaşanırken ona tanık olma anlamı katar. İsim soylu kelimelere 'idi' eki getirilerek yapılır. Örneğin, "soğuktu" ve "güzeldi."
Ek Fiilin Öğrenilmiş Geçmiş Zamanı: Bahsedilen durumu başkasından duyma, öğrenme, bilme durumu söz konusudur. İsim köklü kelimelere '-imiş' eki getirilerek yapılır. Örneğin, "güzelmiş" ve "soğukmuş."
Ek Fiilin Geniş Zamanı: Bahsedilen durumun her an gerçekleşebileceği, her zaman gerçekleşme potansiyeli olduğu anlamına gelir. Ek fiilin geniş zaman ekleri olarak '-im, -sin, -idir, -iz, -lerdir/-dirler' kullanılır. Örneğin, "yasaktır."
Ek Fiilin Şartı: Bu çekim ek fiilin eklendiği sözcükleri yüklem konumuna getirmez. Bunun aksine o sözcüğe şart, koşul anlamı ekler. Bu durumun eki 'ise'dir. Ancak geldiği sözcüğe göre '-sa, -se' eki de gelebilir. Örneğin, "güzel ise" veya "güzelse."

2. Fiil Cümlelerinde Ek Fiil

Sadece bir kip eki almış fiiller, ek fiil alarak birleşik zamanlı fiil haline gelirler. Bir fiilin birleşik zamanlı fiil olabilmesi için iki kip ekinin yan yana gelmesi gerekmektedir. Bu fiillerde sonradan eklenen ikinci kip her zaman ek fiildir. Fiil cümlelerinde ek fiile örnek olarak "bakmıştı" verilebilir. Fiil cümlelerinde ek fiilde yüklem konumunda olan sözcük eylem bildirir.

Görüldüğü üzere ek fiil konu anlatımını anlayabilmek ve iyice kavrayabilmek için fiilleri, fiil çekimlerini, birleşik ve basit yapılı fiilleri bilmek gerekmektedir. Her konu birbirinin üzerine eklenerek devam ettiğinden ek fiil konu anlatımının da ileride karşılaşılacak diğer konular için iyice kavranması önemlidir.