Gündelik yaşamda kuvvetin yön, doğrultu ve değerini değiştirerek iş yapmayı kolaylaştıran araçlara basit makine denir. Basit makineler, işten kazanım sağlamazlar ancak iş yapmayı kolaylaştırırlar. Basit makinelerin temel noktaları şunlardır:

Sabit bir noktaya asılan ve dönerek cisimlerin hareketlerinde kolaylık sağlayan sistemdir. Makara taşınan yük ile hareket etmez. Sabit makarada taşınan yük ağırlığı işe eşit büyüklüğe sahip kuvvet uygulanmalıdır. Yani; Yük=P ve Kuvvet=F ise F=P olur. Yoldan ve kuvvetten kazanç sağlamazlar. Yük uygulanan kuvvetin tersi yöne doğru hareket eder. Bu nedenle iş kolaylığı sağlar.

Yük ile hareket eden makara sistemidir. Makara ağırlığının önemsiz olduğu bir durumda uygulanacak olan kuvvetin büyüklüğü yük ağırlığının yarısına eşit olur. Kuvvetten iki kat kazanç elde edilir. Yani; Yük=P ve Kuvvet=F ise F=P/2. Yükün 1 metre kadar yol alabilmesi için ipin 2 metre kadar çekilmesi gerekir. Yoldan kayıp olur. Kuvvetten kazanç vardır, ancak işten kazanç yoktur.

Bir çubuk ve çubuk çevresinde rahatlıkla dönebileceği bir destek noktasından meydana gelen basit makine sistemidir. Amaç; yükü, yükün ağırlığından daha az kuvvet uygulayarak kaldırmaktır. Kaldıraçlarda kuvvet uygulanan noktanın destek noktasına olan uzaklığı kuvvet kolu, yükün destek noktasına olan uzaklığı ise yük kolu olarak tanımlanır. Üç tür kaldıraç vardır:

Kuvvetten kazanç vardır, yoldan kazanç yoktur. Kuvvet yönünü değiştirirler. Pense, tahterevalli, eşit kollu terazi, kerpeten ve makas örnek olarak verilebilir.

Kuvvetten kazanç vardır, yoldan kazanç yoktur. Kuvvet yönünü değiştirmezler. El arabası, kürek ve ceviz kıracağı örnek olarak verilebilir.

Kuvvetten kazanç yoktur, yoldan kazanç vardır. Kuvvet yönünü değiştirmezler. Cımbız, maşa ve tel zımba örnek olarak verilebilir.

Bir kalas veya levhanın bir ucundan yükün çıkarılacağı yüksek bir yere dayandırılması ile meydana gelen basit makine sistemidir. Hareketsiz basit makinedir. Amaç; kaldırılması zor olan cisimlerin belirli bir yüksekliğe kadar çıkarılmasıdır. Kuvvetten kazanç sağlarken yoldan kayıp oluşmasına neden olan basit makine sistemidir. Kuvvetten kazandırdığı oranda yoldan kayıp olur. İşten kazanç sağlamaz. Eğik düzlemde yükseklik (H) artarsa kuvvet kazancı azalır, yol kazancı artar. Eğik düzlemde boy artarsa kuvvet kazancı artar ve yol kazancı azalır.

Dönme eksenleri aynı ve yarıçapları farklı olan iç içe geçmiş silindir sistemine çıkrık denir. Silindirlerde dönme yönü ve dönme sayısı eşit olur. Kuvvetten kazanç, yoldan kayıp olur. Hem iş hem de enerjiden kazanç olmaz. Kıyma makinesi, kuyu, musluk, direksiyon ve kahve değirmeni örnek olarak verilebilir.

Dişli çarkların çapı arttıkça diş sayısı daha fazla olur. Diş sayısı arttıkça tur sayısı da azalır. Fabrikalarda, bisikletlerde ve saatlerde dişli çarklar kullanılır. Dişli çarkların sorularının çözümü için kullanılacak formül şudur:

Bunların yanı sıra diğer kullanılan basit makineler; kasnaklar, vida ve tekerlektir.