İsimler Konu Anlatımı
İsimler, Türkçe dilbilgisinin temel taşlarından biridir ve sıkça kullanılır. Genel olarak dört ana başlık altında incelenirler. İsimler, varlık ve kavramların dildeki karşılığı olan sözcüklerdir. İsim tamlamaları da dört şekilde sınıflandırılır. Bu makalede, isimlerin türleri ve yapıları detaylı bir şekilde açıklanacaktır.
İsim (Ad)
Verilişine Göre İsimler
- Özel İsimler: Diğer hiçbir varlığa benzemeyen, tek olan kavramları karşılayan isimlerdir. Örnek: Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye, İslamiyet, Kızılay vb.
- Cins İsimler: Aynı türden varlıklara verilen adlardır. Örnek: Ceket, yeşil, aşk, edebiyat, müzik vb.
Durumuna Göre İsimler
- Somut İsimler: Beş duyudan herhangi biriyle algılanabilen durum ve kavramlara denir. Bu kavramlar kişiden kişiye değişim göstermez, aynıdır. Örnek: ekmek, saat, çiçek, yağmur vb.
- Soyut İsimler: Beş duyu ile kavranamayan, varlığına zihnimizde inandığımız varlıkların isimleridir. Örnek: kader, sevgi, nefret, özlem vb.
Sayılarına Göre İsimler
- Tekil İsimler: Aynı tür varlığın tek bir tanesine verilen isimdir. Örnek: limon, elma, ağaç, balon vb.
- Çoğul İsimler: Aynı türden birçok varlığı karşılayan isimlerdir. Örnek: ağaçlar, elmalar, köpekler, çiçekler vb.
- Topluluk İsimleri: Çoğul bir eke sahip olmayan fakat çoğul varlıkları karşılayan isimlerdir. Örnek: orman, ordu, sınıf vb.
Yapılarına Göre İsimler
- Basit İsimler: Yapım eki almamış, kök halindeki isimlerdir. Örnek: deniz, damla, gül vb.
- Birleşik İsimler: Birden çok sözcüğün birleşmesiyle oluşan, gerçek anlamlarını tamamen veya kısmen kaybeden isimlerdir. Örnek: kabakulak, Atatürk, başöğretmen vb.
- Türemiş İsimler: Yapım eki almış ve yeni bir anlam kazanmış kelimelerdir. Örnek: kalemlik, tuzluk, simitçi vb.
İsim (Ad) Tamlaması
- Belirtisiz İsim Tamlaması: Tamlayanın eksiz ve tamlananın iyelik eki almış durumudur. Belirtisiz isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan arasına başka sözcük giremez ve yerleri değişemez. Örnek: araba koltuğu, bulgur pilavı, bisiklet lastiği vb.
- Belirtili İsim Tamlaması: Tamlayanın tamlayan eki ve tamlananın iyelik eki almış durumudur. Belirtili isim tamlamalarında ögelerin arasına yeni sözcükler girebilir ve yerleri değişebilir. Örnek: limanın kapısı, soğanın cücüğü vb.
- Zincirleme İsim Tamlaması: Bir isim tamlamasında ögelerin biri veya ikisinin kendi arasında başka bir tamlama oluşturması durumudur. Örnek: Türkiye haritasının renkleri vb.
- Takısız İsim Tamlaması: Her iki ögenin ek almamış durumudur. Örnek: tahta kapı, çelik kalem vb.
İsimler Konu Anlatımı, dil bilgisi konularının bir bölümünü oluşturmaktadır. İsimler, her yıl okullarda eğitimi verilen ve tekrar edilen oldukça önemli bir konudur. Bu nedenle, isimlerin türleri ve yapılarını öğrenmek, dilin doğru ve etkili kullanılmasında büyük önem taşır. Başarılar. |
