Sıfatlar, bir cümlede veya kelimede, isimlerin önüne gelerek şekil, durum, renk veya sayı gibi yönlerden isimleri niteleyen, belirten sözcüklere verilen isimdir.
Niteleme Sıfatları:
Niteleme sıfatları, varlıkların durumlarını, özelliklerini, biçimlerini ve renklerini bildiren sözcüklerdir. Niteleme sıfatlarını bulmak için isimlere "nasıl" sorusu sorulmalıdır. Örneğin:
- Sınavda akıllı öğrenci birinci olmuştur. Bu cümledeki "akıllı" sözcüğü, öğrencilerin özelliğini belirtmektedir ve niteleme sıfatı görevindedir.
Sıfatlar, özel isimlerle birlikte kullanıldığında saygı, akrabalık veya meslek isimleriyle de anılırlar. Böylece niteleme sıfatı yapılmış olur.
Belirtme Sıfatları:
Belirtme sıfatları, varlıkları sayı, soru, belgisiz ve yer gibi yönlerle belirten sözcüklerden oluşur. Belirtme sıfatları kendi aralarında dört gruba ayrılır:
- İşaret Sıfatları: İşaret sıfatları, varlıkları işaret yoluyla belirten sıfatlardır. İşaret sıfatını bulmak için cümledeki isimlere "hangi" sorusu sorulmalıdır. Örneğin: Bu ağacı dün kesmişler. Bu cümledeki "bu" sözcüğü işaret bildirmektedir. İşaret sıfatlarında önemli bir ayrıntı, işaret sıfatlarının daima isim köklü bir sözcüğü belirtmesi gerektiğidir ve ek almamalıdır. Ek alırlarsa sıfat olmaktan çıkarlar.
- Sayı Sıfatları: Varlıkları sayı yoluyla bildiren sıfatlardır. İsimlere "kaç" sorusu sorulmalıdır. Örneğin: Her gün yirmi sayfa kitap okuyorum. Bu cümledeki "yirmi" sayısı, "sayfa" sözcüğünün önünde bulunduğu için sayı sıfatı görevindedir. Sayı sıfatları kendi aralarında asıl sayı sıfatı, sıra sayı sıfatı, üleştime sayı sıfatı ve kesir sayı sıfatı diye ayrılır.
- Belgisiz Sıfatlar: Varlıkların miktarları ya da sayıları tam belli olmayan sözcüklerdir. Örneğin: bazı, birkaç, birçok, kimi, bütün, tüm, birtakım, hiçbiri, herhangi gibi kesinlik belirtmeyen sözcüklerdir. Cümle içinde kullanacak olursak: Yarın birkaç saatliğine dışarı çıkacağım. Bu cümledeki "birkaç" isimlerin sayı yönüyle ama kesin olmadan vurgulamaktadır. Bu nedenle "birkaç" sözcüğü bu cümlede belgisiz sıfat olarak yerini alır.
- Soru Sıfatları: İsimleri soru yoluyla belirten, soru sözcükleridir. Soru sıfatlarını bulmak için "nasıl", "ne kadar", "kaçıncı", "hangi" gibi sorular sormamız gerekmektedir. Örneğin: Sen tatilde kaç test çözdün? Bu cümledeki soru sıfatını bulmak için "kaç" sorusuna cevap olarak "üç kitap" cevabını almamız, bu soru sözcüğünün de sıfat olduğu anlamına gelmektedir.
Sıfatlar, varlıkları daha iyi anlatabilmek için yardımcı, bazı durumlarda da tanıtıcı kelimeler kullanılır. Bu kelimeleri isimlerin önüne getirerek kullandığımızda sıfat yapmış oluruz.
|
Usun
13 Temmuz 2024 CumartesiGerçekten sıfatların farklı türlerini birbirinden nasıl ayırabiliriz? Özellikle niteleme ve belirtme sıfatlarının kullanımında karışıklık yaşamamım için nelere dikkat etmeliyim?
Cevap yazAdmin
13 Temmuz 2024 CumartesiUsun, sıfatların farklı türlerini ayırmak aslında oldukça basit. Niteleme sıfatları, bir ismin özelliklerini belirtir ve "nasıl" sorusuna cevap verir. Örneğin, "güzel kız," "uzun yol" gibi. Belirtme sıfatları ise bir ismi diğerlerinden ayırmak için kullanılır ve "hangi," "kaç," "kaçıncı" gibi sorulara yanıt verir. Örneğin, "bu kitap," "üç elma," "ilk gün" gibi.
Niteleme ve belirtme sıfatlarını birbirinden ayırmak için, kullandığınız sıfatın hangi soruya cevap verdiğine dikkat edebilirsiniz. Sıfatın ismin hangi özelliğini belirttiğini ya da ismi diğerlerinden nasıl ayırdığını düşünerek kolayca ayrım yapabilirsiniz. Bu ayrımı yaparken bol bol örnek çalışması da farkındalığınızı arttıracak.